Odaberite knjigu!

cijena 150 Kn

 

Ovaj banner možete
postaviti na
svoju stranicu

 

 

ČITALI SMO ZA VAS

opelo na sahrani Milića od Mačve održao je lično Njegovo visoko preosveštenstvo mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije.

Na koji način je trebalo ostvariti "novi srpski poredak", ili jasnije rečeno Veliku Srbiju sastavljenu od "avnojevske" Srbije, Crne Gore i njima "anšlusiranih" delova drugih republika bivše SFRJ, najbolje je objasnio akademik Milorad Ekmečić u jednom od brojeva "Književnih novina" iz 1988. godine.

Evo šta on o tome kaže: "... nasilje je babica stvaranja nacionalnih država, i to, uglavnom, nasilje u ratu. Svaki nacionalizam počinje skupljanjem bajki ili epskih pesama, i to je, dakle, clitni nacionalizam. Svojim studentima pričam anecdotu s početka prošlog veka iz Praga.

U Gradskoj kafani, okupili se Ijudi i sede, kao mi ovde, za stolom. Onda je neko ušao i upitao šta bi se dogodilo ako bi im se na glave srušio plafon kafane. Odgovor je glasio da bi to bio kraj čcškog nacionalnog pokreta."

Iz ove priče akademika Ekmečića, redosled poteza je apsolutno jasan. Prvo se intelektualna elita, dakle ljudi čije je osnovno oruđe i oružje reč, potrudi da narodu "provre krvca", koristeći pri tom mitove, bajke, epske pesme, ili drugačije rečeno laži i poluistine koje svojom umetničkom vrednošću zadovoljavaju ljudsku potrebu za moralnim i lepim.

Nakon tog "zagrevanja" počinje ono pravo, ono zbog čega su i uspaljivana srca i umovi naroda. Na scenu stupaju ljudi čije oružje više nije reč. Tada dolazi nasilje, "uglavnom, nasilje u ratu".

Na kraju, zahvaljujući ovoj "babici", uz dosta muka, krvi i bola, trebalo bi da se izrodi i ta toliko željena nacionalna država. Bez ovih epsko-mitskih "psihofizičkih priprema" kroz koje je srpski narod prošao tokom 80-ih godina, a za čije sprovodenje su bili zaduženi "elitni nacionalisti", devedesete verovatno ne bi bile onakve kakve su bile - ispunjene zverstvima i rušenjima, stradanjima i patnjama i srpskog i drugih naroda sa prostora bivše SFRJ.

SRPSKI TROLATIČNI CVET SMRTONOSNO OPOJNOG MIRISA
Gde je sve počelo?
Od akademika Milorada Ekmećića saznali smo da je
početkom XIX veka sedište češkog nacionalnog pokreta bila praška Gradska kafana.

Postavimo onda pitanje koje bi to mesto kod Srba s kraja XX veka mogli uporediti sa praškom Gradskom kafanom s početka XIX veka? Drugačije rečeno, u kojem bi to prostoru u Srbiji (Beogradu) rušenje plafona dovelo do kraja srpskog nacionalnog pokreta?

Po mišljenju ogromne većine oko toga nema nikakvog dvoumljenja - to je sasvim sigurno Klub književnika u Francuskoj 7, nadaleko poznat po dobroj kuhinji. Tokom 80-ih godina XX veka, u oblacima duvanskog dima i alkoholnih isparenja ovde se srp skim književnicima umesto belih miševa prividala Velika Srbija. Pod plafonom ovog kluba razrađeni su mnogi planovi kako stvoriti što je moguće veću Srbiju, a posebno kako tokom njenog stvaranja opravdati prisustvo one "babice" koju spominje gospodin Ekmečić - nasilja.

Kada je sve počelo?
Počelo je već 1981, samo godinu dana nakon smrti Josipa Broza - Tita. Gojko Đogo je napisao zbirku pesama "Vunena vremena" koja je zbog "vredanja najviših vrednosti i simbola naše revolucije" tj. lika i dela pokojnog Josipa Broza bila po vučena iz štampe i uništena maja 1981. godine.

Iako se na sudu posuo pepelom, tvrdeći da u svojim pesmama nije mislio na Josipa Broza, osuđen je za krivično delo poznato pod nazivom "verbalni delikt" (pravni naziv "delikt mišljenja") i krajem marta 1983. pozvan je na izdržavanje kazne. A onda se desilo nešto što je bilo nezamislivo dok jc Josip Broz bio živ, mada je i razloga i povoda bilo na pretek, Udruženje književnika Srbije (UKS) počelo je da organizuje protestne književne večeri!

Štaviše, 1. aprila 1983. Skupština UKS-a je poslala zahtev Predsedništvu Jugoslavije da presudu poništi i da Gojka Đoga pusti iz zatvora. Posle "samo" dva meseca (Đogu je verovatno bilo "čak") oslobođen je uz zvanično obrazloženje da se to čini "iz zdravstvenih razloga".' Tako je na humusu Kuće cveća počeo da izrasta i da se razvija trolatični cvet čiji će miris tokom osamdesetih i delom devedesetih godina delovati na Srbe izuzetno opijajuće.

Uskoro se otvorila i druga latica - Srpska akademija nauka i umetnosti (SANU). Akademik Dobrica Ćosić govorio je 1984. godine o "opterećenjima prošlosti i izazovima budućnosti" i tražio da se i SANU izjasni o potrebi angažovanja "na opštedruštvenim i nacionalnim problemima".

Već sledeće godine, na Skupštini Akademije održanoj 23. maja, zaključeno je da postoji potreba da se "istaknu najaktuelniji društveni, politički, ekonomski, socijalni, naučni i kulturni problemi", te je jednoglasno odlučeno da se to i učini kroz jedan tekst u obliku memoranduma.

U junu 1985. Predsedništvo SANU je odredilo "Odbor za pripremu memoranduma o aktuelnim društvenim pitanjima" koji je krajem te godine otpočeo sa radom. "Večernje novosti" su uspele da dođu do nedovršenog teksta "Memoranduma" i da ga objave 24 - 25. septembra 1986. godine. To je praktično značilo i kraj rada na ovom materijalu." Mada je Memorandum ostao nedovršen, rad na njemu, po mišljenju članova IO Predsedništva SANU, "imao (je) značajne posledice na društveni razvoj poslednjih godina. On je shvaćen i kao svojevrstan nacionalni program za hod srpskog naroda u budućnost."

Treća latica cveta bila je Srpska pravoslavna crkva. Poput UKS-a i SANU, i SPC je u smrti Josipa Broza videla kraj jednog vremena ("brozomornog", kako reče književnik Miodrag Bulatović) i početak nekog novog, u kome Crkva treba da povrati svoje mesto u društvu i "ulogu koja joj je nepravedno i nasilno oduzeta".

Tokom 80-ih godina svojom aktivnošću posebno su se isticala trojica mladih, ali uglednih teologa monaha, profesora Bogoslovskog fakulteta, koje su nazivali justinovcima. Bili su to Amfilohije Radović, Irinej Bulović i Atanasije Jevtić.*(b) Zahvaljujući svom otvorenom antikomunističkom i nacionalističkom stavu, kao i izuzetnoj pismenoj aktivnosti, njih trojica su januara 1985. primljeni u Udruženje književnika Srbije.

Tako su se na adresi Francuska 7, pod krovom UKS-a i pod plafonom Kluba književnika, i formalno našli na okupu glavni akteri dešavanja u Srbiji tokom 80-ih godina. Bio je to, dakle, taj srpski trolatični cvet (UKS - SANU - SPC) čiji će opojni miris mnogim Srbima oduzeti pamet i omogućiti Slobodanu Miloševiću da ih tako raspamećene uzme za ruku i povede u ono što će sama SPC, ocenjujući postignuća srpskog
naroda u XX veku, preblago nazvati neuspehom."'

Plafon Kluba književnika nije se srušio, ali je zato pao krov Velike Srbije, maštane i projektovane pod tim plafonom. Pod srušenim snovima projektanata i srušenim krovom Velike Srbije stradali su brojni Srbi i još brojniji pripadnici drugih naroda sa prostora bivše SFRJ.

Koalicija bivših komunista i budućih episkopa
Od kraja Drugog svetskog rata, pa sve do početka osamdesetih godina, Srpska pravoslavna crkva je bila na margini društvenih dešavanja.

Javni istupi njenih zvaničnika bili su retki, a povod su im uglavnom bile proslave i obdežavanja značajnih godišnjica. Tadašnji patrijarh srpski German, kao i većina arhijereja, trudio se da ljudi iz SPC daju što manje povoda za nesuglasice i sukobe sa vlastima.

U "Pravoslavlju", novinama Srpske patrijaršije, mogle su se naći i otvorene pohvale na račun zakona koji su vladali u Titovoj Jugoslaviji. U broju od 1. februara 1980. godine kaže se: "Danas, prema zakonu o pravnom položaju verskih zajednica, postoje izvanredni uslovi za crkvenu štampu u raznim njenim vidovima... A mi kao da nismo još rasplamsali svoj izdavački zanos."

Dakle, za slabu izdavačku aktivnost Srpske pravoslavne crkve, tadašnje uredništvo "Pravoslavlja" nije krivilo Titov komunistički režim, već sopstvenu nezainteresovanost. Tadašnji glavni urednik "Pravoslavlja" Radomir Rakić,*(C) u decembru 1980. objasnio je. kojim se principima rukovodio pri uredivanju ovog crkvenog lista: "Nama je pretežnije da iznesemo šta je rečeno u Svetom pismu, nego kako se pojedini današnji jerarh izrazio o nekom prolaznom događaju!" Međutim, samo koju godinu kasnije, crkvenim izdavaštvom će zavladati sasvim drugačiji uredivački principi.

Episkopi će se baviti političkim, vojnim i mnogim drugim temama, a Sveto pismo će tek uzgred biti pominjano.
Posebno zanimljiv bio je broj "Pravoslavlja" od 15. maja 1980.

................................................................................Sljedeća